هر دو شاخص هفته گذشته، بیش از شش درصد کاهش ثبت کرده بودند که دومین کاهش هفتگی متوالی آنها بود.

عربستان سعودی در بیانیه‌ای که از سوی یک منبع در وزارت انرژی منتشر شد، تائید کرد این کشور به کاهش داوطلبانه اضافی خود به میزان یک میلیون بشکه در روز ادامه می‌دهد که به منزله تولید حدود ۹ میلیون بشکه در روز در دسامبر است. تصمیم ریاض مطابق با پیش بینی تحلیلگران بود.

پس از بیانیه عربستان سعودی، روسیه هم اعلام کرد که به کاهش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی خود تا پایان دسامبر ادامه خواهد داد.

همان طور که تحلیلگران پیش‌بینی کرده بودند، شرکت آرامکوی سعودی قیمت فروش رسمی گرید نفتی عرب لایت برای دسامبر را برای مشتریان آسیایی تغییر نداد و روند افزایش قیمت پنج ماهه را متوقف کرد. قیمت فروش عرب لایت، چهار دلار در هر بشکه بالاتر از میانگین قیمت نفت عمان/دوبی ماند.

تحلیلگران موسسه مالی آی ان جی در یادداشتی اعلام کردند: بازار نفت در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۴، دچار مازاد عرضه می‌شود و این موضوع کافی است تا عربستان سعودی و روسیه را برای ادامه این کاهش تولید، متقاعد کند.

سورو سرکار، تحلیلگر دی بی اس در سنگاپور گفت: بازار در مقطع فعلی، روی ریسک ژئوپلیتیکی زیادی حساب نمی‌کند. وی با اشاره به ادامه کاهش عرضه، پایان افزایش نرخ‌های بهره و کاهش دلار آمریکا، پیش بینی کرد نفت برنت در محدوده ۸۰ تا ۸۵ دلار در هر بشکه، حمایت خواهد شد.

سرمایه‌گذاران هفته جاری منتظر انتشار آمار اقتصادی بیشتری از سوی چین هستند که دومین مصرف کننده بزرگ نفت در جهان به شمار می‌رود.

بر اساس گزارش رویترز، شرکت خدمات انرژی بیکر هیوز اعلام کرد شرکت‌های انرژی آمریکایی، تعداد دکل‌های حفاری نفت و گاز طبیعی را هفته گذشته هشت حلقه کاهش دادند و به ۴۹۶ حلقه رساندند که پایین‌ترین میزان از ژانویه سال ۲۰۲۲ است.

در گزارش اوپک آمده است: رشد اقتصادی جهانی قوی در سال ۲۰۲۴ در بحبوحه ادامه بهبود در چین، باعث تقویت بیشتر مصرف نفت می شود.

اوپک و متحدانش در گروه اوپک پلاس، عرضه نفت را با هدف تقویت قیمتها، محدود کرده اند و این محدودیت، تا پایان سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد داشت.

در گزارش اوپک همچنین قید شده است که تقاضا تا پایان سال ۲۰۲۳ و در سال میلادی آینده ممکن است در بعضی از نقاط جهان، کاهش پیدا کند و در نتیجه، اوپک پیش بینی های خود از تقاضای جهانی برای نفت در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۳ و سه ماهه اول سال ۲۰۲۴ را کاهش داده است.

اوپک با اشاره به سازمان کشورهای توسعه و همکاری اقتصادی، اعلام کرد: با نگاهی به پیش رو و با وجود رشد فصلی غیرمعمول تقاضا برای نفت برای گرمایش، تداوم ابهامات و تحولات اقتصادی در اروپا و سایر مناطق، احتمالا روی تقاضا برای نفت در ادامه سال میلادی جاری و در سال ۲۰۲۴ تاثیر خواهد گذاشت.

بر اساس گزارش رویترز، تولید نفت اوپک در سپتامبر، با وجود تعهدات اعضای این گروه برای حفظ محدودیت عرضه اوپک پلاس، به دلیل افزایش تولید عربستان سعودی، نیجریه و کویت، بالاتر رفت.

 وی افزود: به‌عنوان رئیس ایرانی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه افزون بر تلاش برای گسترش همکاری‌های راهبردی در حوزه‌های مختلف انرژی از همکاری میان همه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های ایرانی و روس حمایت می‌کنیم؛ اکنون فرصتی تاریخی برای دو کشور به‌وجود آمده است و دو طرف بیش از هر زمان دیگری بهم نزدیکتر شده‌اند.

وزیر نفت ادامه داد: همکاری ایران و روسیه نه تنها سبب رشد دو کشور می‌شود، بلکه زمینه ترقی دیگر کشورهای منطقه را هم فراهم می‌کند، من مطمئنم که اگر همه بیشتر تلاش کنیم روند همکاری‌ها شتاب بیشتری می‌گیرد؛ بی‌اغراق تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران و روسیه در بسیاری از بخش‌ها سبب تقویت دو کشور شده است.

ایجاد نظمی نو در تعاملات اقتصادی ایران و روسیه

اوجی اظهار کرد: ما این تحریم‌ها را فرصتی بزرگ و تاریخی برای نزدیک شدن در همه ابعاد می‌دانیم و معتقدیم باید از این فرصت‌ها استفاده و نظمی نو در تعاملات اقتصادی ایجاد کنیم، رویداد «هفته انرژی روسیه» یکی از این فرصت هاست که امیدوارم در آن به نتایجی قابل‌توجه برسیم.

وی یادآور شد: همه این دستاوردها در شرایط تشدید تحریم‌های ظالمانه و فشار حداکثری حاصل شده است، با اعتقاد به خداوند متعال و اعتقاد به خود باوری و ابتکار نوآوری عظیم توانسته‌ایم بر این مشکلات غلبه کنیم.

وزیر نفت با تأکید بر اینکه همکاری ایران و روسیه بدون موانع نبوده است، ادامه داد: دو طرف با چالش‌هایی پرشمار از جمله فشارهای تحریم‌ها روبه‌رو بوده‌اند، اما از طریق عزم تزلزل‌ناپذیر و پشتکار ما موفق به یافتن راه‌حل‌های نوآورانه برای غلبه بر این موانع شده‌ایم؛ ایران و روسیه نمونه بارز این بوده‌اند که چگونه همکاری و اتحاد راهبردی می‌تواند به غلبه بر چالش‌ها کمک کند. با بهره‌گیری از نقاط قوت و به اشتراک‌گذاری تخصص و فناوری، ما توانسته‌ایم همکاری‌ها در حوزه انرژی را گسترش دهیم.  

امکان ایفای نقش قطب انرژی برای ایران فراهم است

اوجی گفت: ایران امن‌ترین و ارزان‌ترین مسیر انتقال انرژی به آب‌های آزاد است و جهان انرژی نمی‌تواند نقش کلیدی این کشور را نادیده بگیرد، ایران افزون بر دارا بودن منابع انرژی موقعیت مناسب جغرافیایی دارد که در نقطه اتصال آسیا و اروپا قرار گرفته و تنها مسیر یکپارچه خشکی بین دریای خزر و خلیج فارس است، کشورهای اطراف ما برخی صادرکننده نفت و گاز و برخی واردکننده این کالاها هستند و این شرایط امکان ایفای نقش قطب انرژی را برای ایران تسهیل می‌کند.

وی اظهار کرد: ایران با بهره گیری از منابع طبیعی و همسایگان شمالی می‌تواند اصلی‌ترین بازیگر تجارت انرژی در خاورمیانه باشد و به قطب اصلی گاز تبدیل شود، اکنون به ترکیه و عراق گاز صادر می‌کنیم و پاکستان و هند و عمان نیز مشتریان بالقوه گاز ایران به شمار می‌آیند به غیر از گاز طبیعی دیگر حامل‌های انرژی نیز مانند تجارت و سوآپ نفت خام، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی امتیازی ویژه‌ را برای کشور به‌وجود آورده است.

وزیر نفت گفت: پایانه‌های صادرات و واردات خطوط لوله انتقال نفت گاز و فرآورده‌های نفتی نشان از ظرفیت عظیم ایران برای تبدیل شدن به قطب انرژی منطقه را دارد.

ثبات‌بخشی به منطقه جهان از مسیر همکاری ایران و روسیه

اوجی با بیان اینکه همکاری بین روسیه و ایران تنها به مزایای اقتصادی محدود نمی‌شود، تصریح کرد: این روابط همچنین درک متقابل را تقویت کرده که می‌تواند به ثبات منطقه و جهان کمک کند و راه را برای همکاری‌های بیشتر در دیگر بخش‌ها هموار کند، مشارکت دو طرف می‌تواند به چالش‌های موجود پاسخ دهد و فرصت‌هایی تازه ایجاد کند که سرانجام به ایران و روسیه و در عین حال جامعه جهانی کمک خواهد کرد.

وی اظهار کرد: سرمایه‌گذاری آزاد غیرسیاسی، بهره‌برداری از فناوری به‌صورت مشترک در توسعه و بهره‌برداری از منابع دو کشور مهم و لازم است در برنامه توسعه روابط دو کشور قرار گیرد، استفاده از تجربه‌های یکدیگر در آموزش منابع انسانی ایجاد سازوکارهای نو مالی در همکاری‌های انرژی برای تسهیل و تسریع در تراکنش‌های مالی دوجانبه با مشارکت بخش خصوصی و دولتی قابل تحقق و برای توسعه و تکمیل زنجیره ارزش بخش انرژی دو کشور ضروری است.

وزیر نفت تأکید کرد: ایران دارای ۱۵ کشور همسایه دارد که ۱۲ کشور دارای منابع نفت و گاز هستند، ایران با دارا بودن ۱۸۸۰ کیلومتر مرز آبی از طریق دریای عمان و خلیج فارس با آب‌های آزاد جهان در ارتباط است، امتیازی که بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت و فرآورده‌های نفتی از آن بی‌بهره هستند و برای صادرات و فروش نفت و فرآورده‌ها به شدت نیازمند آن هستند.

لزوم تفکیک تجارت جهانی نفت و گاز از مناسبات سیاسی

اوجی افزود: منابع و موقعیت سرزمینی مناسب و داشتن مزیت ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی در کنار وجود عواملی نظیر نیروی انسانی متخصص فراوان دسترسی به خوراک ارزان و امنیت تأمین آن و نیز برخورداری از دانش فنی ایران را به‌عنوان کشوری جذاب برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز تبدیل کرده است که با داشتن نظامی با ثبات سیاسی و قدرتمند و سازوکارهای قانونی حمایت‌کننده، دغدغه امنیت سرمایه را برای سرمایه‌گذاران تأمین می‌کند.

وی تصریح کرد: مشارکت شرکت‌های دولتی و خصوصی با تعهد دولت‌ها می‌تواند سرانجام سبب رفع چالش‌های موجود و افزایش رفاه مردمانمان شود، امید است هم‌اندیشی مشارکت در این گردهمایی در توسعه همکاری‌های حوزه انرژی کشورها تأثیرگذار باشد.

وزیر نفت گفت: به‌عنوان فردی که ۳۵ سال در حوزه صنعت نفت و گاز فعالیت دارم باید تأکید کنم به همان مقدار که جهان بتواند در سیاست‌زدایی بازارهای جهانی انرژی به‌ویژه نفت موفق باشد به همان مقدار می‌تواند به ارتقای امنیت جهانی بیفزاید، تجارت جهانی نفت و گاز باید از مناسبات سیاسی جدا باشد.

اوجی ادامه داد: توسعه اقتصادی کشورها نیازمند دسترسی به انرژی مطمئن پایدار و با قیمت منصفانه است، همکاری ایران و روسیه در حوزه انرژی به هم‌افزایی منطقه‌ای و صلح و ثبات کشورهای منطقه کمک می‌کند.

این میدان‌ها شامل میدان گازی «چشمه‌شور» در شمال‌شرق کشور، میدان نفتی «هیرکان» در استان گلستان و میدان‌های نفتی «تنگو» و «گناوه» در استان بوشهر است. نکته مهمی که در میان خبر کشف چهار میدان نباید فراموش شود، موفقیت ۱۰۰ درصدی ایران در فعالیت‌های حفاری چاه‌های اکتشافی نفت و گاز است تا آنجا که در دولت سیزدهم هر چاهی که بعد از مطالعات مختلف با هدف کشف نفت و گاز حفر شده، به هیدروکربور رسیده است. در واقع مطالعات زمین‌شناسی، لرزه‌نگاری و ... چنان با دقت انجام شده که ضریب موفقیت اکتشاف در این دولت ۱۰۰ درصد بوده است.

از سوی دیگر، آمارها نشان می‌دهد تحقق ضریب جایگزینی با توجه به اکتشاف‌های جدید  ۸۷ درصد در بخش هیدروکربور مایع بوده، این موضوع به آن معناست که اگر ۱۰۰ بشکه نفت خام و میعانات‌گازی در کشور تولید و به مصرف داخلی و یا صادرات رسیده باشد، ۸۷ بشکه آن با اکتشاف‌های جدید جایگزین شده است. با توجه به این موضوع، ایران همچنان می‌تواند امیدوار باشد حتی با همین ضریب بازیافت، تا ۱۰۰ سال آینده تولید کننده نفت و گاز باشد.

همچنین عملیات لرزه‌نگاری سه‌بعدی نیز در مقایسه با گذشته ۳۰۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد که پشتوانه‌ای برای حفاری‌های موفق اکتشافی در آینده خواهد بود. با توجه به افزایش لرزه‌نگاری‌ها در این دولت، همچنین تعداد دکل‌های حفاری اکتشافی نیز در این دولت رشدی ۱۰۰ درصدی را نشان می‌دهد.

محسن خجسته‌مهر - معاون وزیر نفت در تشریح جزئیات اکتشافات صورت گرفته گفت: اکتشافات نفتی در میدان هیرکان، با انجام حفاری چاه اکتشافی هیرکان-۱ و از فروردین ۱۴۰۰ آغاز شد و در نهایت با انجام حفاری به عمق ۲۹۷۱ متر در فروردین سال گذشته، وجود نفت قابل تولید در این میدان اثبات شد. این میدان در ۳۰ کیلومتری شمال شهر گرگان واقع شده و مقادیر قابل توجهی نیز نفت سنگین دارد.

وی درمورد اکتشافات صورت گرفته در میدان گناوه نیز گفت: این میدان در بخش ساحلی استان بوشهر قرار گرفته و حفاری چاه اکتشافی آن نیز از سال ۱۳۹۹ آغاز شده بود؛ با این وجود با رسیدن به عمق نهایی ۴۵۷۲ متری، چاه مذکور در مخزن سروک به مقادیر قابل توجهی از هیدروکربور مایع دست یافت.

معاون وزیر نفت افزود: در ادامه فعالیت‌های اکتشافی صورت گرفته در مورد میدان تنگو نیز، پس از اطمینان از وجود مخازن هیدروکربوری در منطقه اکتشافی، حفاری چاه اکتشافی تنگو-۲ در دستور کار قرار گرفت که البته هدف اصلی از حفاری صورت گرفته، ارزیابی کامل پتانسیل هیدروکربوری سازندهای آسماری، سروک، کژدمی (بخش ماسه سنگ بورگان)، داریان، گدوان (بخش خلیج) و فهلیان این میدان بوده است.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه  عملیات حفاری این چاه از اردیبهشت ۱۴۰۰ آغاز شده و در شهریور ۱۴۰۲ با کشف نفت در افق یاد شده و در عمق ۴۱۵۰ متری به پایان رسید، گفت: میدان تنگو در جنوب میدان نفتی-گازی رگ‌سفید و در نزدیکی شهر هندیجان در استان خوزستان قرار گرفته و تمامی مخازن مورد استناد آن دارای نفت اقتصادی تشخیص داده شده‌اند.

خجسته مهر در مورد اکتشافات صورت گرفته در میدان گازی چشمه شور نیز اظهار کرد: حفاری چاه چشمه شور-۱ از اردیبهشت سال گذشته آغاز شده و این چاه در عمق ۴۵۰۵ متری به مقادیر قابل توجهی از گاز رسیده است. این میدان گازی، در شمال شرق استان خراسان رضوی ودر مجاورت میدان خانگیران واقع شده است.

ضریب موفقیت اکتشافی نفت و گاز در ایران ۱۰۰ درصد است؛ بدین معنا که حفر هر حلقه چاه  اکتشافی، با اکتشاف منابع هیدروکربوری همراه خواهد بود. برای توسعه این موضوع نیز اقداماتی در دستور کار قرار گرفته است.

در برنامه هفتم توسعه قرار شده با سرمایه گذاری حدود ۱.۵ میلیارد یورویی اقداماتی همچون حفاری ۳۸ حلقه چاه اکتشافی خشکی، حفاری ۷ حلقه چاه اکتشافی دریایی، برداشت ۶۷۵۰ کیلومتر لرزه نگاری دوبعدی، برداشت ۶۰۰۰ کیلومتر مربع لرزه نگاری سه بعدی، برداشت ۱۰۰۰۰ کیلومتر مربع لرزه نگاری سه بعدی دریایی انجام شود. همچنین، با به‌کارگیری شش دستگاه حفاری خشکی (دو برابر دوره مشابه قبلی)، عملیات حفاری شش حلقه چاه و آزمایش چهار حلقه چاه اکتشافی پایان یافته و در مجموع ۲۱ هزار و ۵۱۴ متر حفاری در چاه‌های اکتشافی خشکی انجام شده است.

دبیرکل اوپک با اشاره به پیش بینی این گروه از رشد تقاضای سالانه برای نفت به میزان بیش از ۲.۳ میلیون بشکه در روز، گفت: ما همچنان تقاضا برای نفت در سال میلادی جاری را مانند سال گذشته کاملا انعطاف پذیر می‌بینیم.

وی افزود: سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز برای امنیت انرژی، حائز اهمیت است. ما ظرفیت مازاد تولید بسیار اندکی داریم. این را بارها گفته‌ایم و این مسئله، مستلزم تلاش هماهنگ همه ذینفعان برای درک اهمیت سرمایه‌گذاری در این صنعت است.

سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات عربی متحده هم درخواست مشابهی را تکرار کرد و گفت که سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌های نفتی بین‌المللی و ملی، ضروری است و این سرمایه‌گذاری‌ها نیازمند آن است که دنیای مالی مایل باشد تامین مالی پروژه‌های نفت و گاز را انجام دهد.

بر اساس گزارش رویترز، وزیر انرژی امارات عربی متحده گفت: کشورش در مسیر افزایش ظرفیت تولید نفت خود از ۴.۲ میلیون بشکه در روز فعلی به پنج میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۲۷ است.

وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره ریسک قیمت بالاتر برای سلامت اقتصاد جهانی، اظهار کرد: اوپک پلاس هرگز قیمت نفت خاصی را هدف نگرفته است. برای اوپک پلاس مهم است که قیمت برای مصرف کنندگان مناسب باشد اما مناسب بودن قیمت برای یک مدت بسیار کوتاه، کوته‌بینانه است و سرمایه‌گذاری بیشتر در تولید نفت و گاز ضروری است.

از همیـن روست کـه نه نیروگاه‌ها به‌دنبـال افزایش بازده خـود می‌رونـد و نـه بخـش صنعـت، فناوری روز را بـه خدمـت می‌گیـرد تـا هزینـه انـرژی خـود را کاهـش دهـد. ایـن موضـوع در مصرف بنزیـن نیـز بـه‌ شـدت قابل توجه است. بنزیـن کـه بـه‌ عنـوان سـوخت خودروهـای سـواری اسـتفاده می‌شود، بـه‌ دلیـل آنکـه با نوع مصرف خودروهـای بـا کیفیـت روز جهـان فاصلـه دارنـد، همچنیـن بـه‌ دلیـل پایین‌بـودن قیمـت، جـزو پرمصرف‌ترین حامل‌هـای انـرژی کشـور اسـت.

از سـوی دیگـر، تفـاوت فاحـش قیمـت ایـن حامـل انـرژی بـا کشـورهای همسـایه کـه در مـواردی تـا ۸۰ درصـد نیـز بـرآورد می‌شـود، سبب شـده قاچـاق بـا هر هزینـه‌ای، بـرای برخی افـراد جـذاب و اقتصـادی باشـد. بـه‌ دلیـل پرداخـت یارانـه بـالا از سوی دولـت بـرای حامل‌های انـرژی در ایـران و پرداخـت نکردن قیمت واقعـی این حامل‌ها توسـط مصرف‌کننـدگان، هیـچ‌کـدام از بخش‌هـا به‌دنبـال بهینه‌سـازی نیستند.

اکنون سـالانه ۸۰ میلیـارد دلار یارانـه سـوخت در کشـور پرداخـت می‌شـود و ایـن در شـرایطی اسـت کـه سـال ۱۴۰۱ مجمـوع درآمدهـای نفتـی کشـور ۴۳ میلیـارد دلار بـود که ایـن اعـداد نشـان می‌دهـد ایـران حـدود ۲ برابـر درآمدهـای نفتـی خـود را صـرف پرداخـت یارانـه انـرژی کـرده اسـت.

تازه‌ترین ترازنامـه انـرژی کشـور شـدت مصـرف فرآورده‌هـای نفتـی را ۱.۴ برابـر میانگیـن سـرانه مصـرف جهانـی گـزارش می‌کند. اگر چـه ایـن اعـداد به‌خودی‌خود بسـیار بـزرگ هسـتند، امـا زمانـی کـه آن را بـا اعـداد بودجـه و عملکـرد آن در سـال ۱۴۰۱ مقایسـه کنیـم، عمـق فاجعـه مشـخص می‌شـود.

جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز در خردادماه درباره جدی شدن این روند ناترازی هشدار داده و گفته است: مصرف روزانه بنزین کشور ۱۱۰ میلیون لیتر است و مصرف و تولید سربه‌سر شده‌اند. سالانه بیش از یک میلیون خودرو عرضه می‌شود و هیچ خودرویی هم اسقاط نمی‌شود، در صورت ادامه این روند، ما به ناترازی بنزین خواهیم رسید و واردکننده خواهیم شد.

وی از صدور سالانه حدود ۱.۲ میلیون کارت سوخت نوشماره برای خودروهای نو (معادل مصرف ۳.۵ میلیون لیتر بنزین در روز و ظرفیت تولید بنزین پالایشگاه تبریز به تنهایی) خبر داده و ابراز نگرانی کرده است: روند کنونی مصرف بنزین را نمی‌توان با احداث پالایشگاه و پتروپالایشگاه و افزایش تولید بنزین مدیریت کرد و در صورت ادامه این روند، ما به ناترازی بنزین خواهیم رسید و واردکننده خواهیم شد.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در حالی درباره رشد فزاینده مصرف بنزین در کشور هشدار داده است که در ماه‌های ابتدایی سال بوده و این روند در ماه‌های پیش رو به‌ویژه در فصل تابستان باز هم افزایش خواهد یافت.

اما وزارت نفت برای حل ناترازی دو راهکار را در دستور کار خود قرار داده، آن طور که جواد اوجی - وزیر نفت - به‌ تازگی اعلام کرده به‌ دلیل افزایش مصرف بنزین، در این حوزه با ناترازی روبه‌رو شدیم اما توانستیم بنزین مورد نیاز مردم در تابستان امسال را در شرایطی تأمین کنیم که مصرف بنزین به بیش از ۱۴۰ میلیون لیتر در روز رسیده بود، اما هیچ جایگاهی با کمبود بنزین مواجه نشد.

به گفته وی در ادامه ما برای مدیریت موضوع ناترازی بنزین بر دو اقدام متمرکز هستیم؛ نخست اتخاذ سیاست‌های غیرقیمتی که بر این اساس توانستیم مصرف بنزین را مدیریت کنیم و دوم بهره‌برداری هر چه سریع‌تر از پالایشگاه‌های در حال احداث که ان‌شاءالله دو پالایشگاه جدید را تا پایان دولت عملیاتی می‌کنیم.

رشد فزاینده مصرف سوخت در کشور به ویژه پس از افول همه‌گیری ویروس کرونا در شرایطی اتفاق افتاده است که اگـر مصـرف بنزیـن بـا ۵ میلیـون لیتـرصرفه جویی، از ۱۱۰ بـه ۱۰۵ میلیـون لیتـر کاهـش یابد، بـا احتساب قیمـت ۳۰ هزار تومانی بنزیـن در بازارهای جهانـی، درآمد کشور از این محل به تنهایی، بیش از ۵۴ هزار میلیـارد تومـان خواهـد بـود. این اتفاق در شرایطی است که برای ساخت یک پالایشگاه باید حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شود.

این بلوک به طور غیررسمی در سال ۲۰۰۹ و توسط روسیه برای مقابله با نقش پرنفوذ آمریکا و متحدان غربی در نظم جهانی معاصر تاسیس شد.

این گروه هنوز رسمیت پیدا نکرده است، با این حال، سران کشورها و دولت های عضو آن به صورت سالانه ملاقات می‌کنند.

آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۰ به این گروه پیوست و در نتیجه، یک «اس» به نام اختصاری آن اضافه شد و به «بریکس» تبدیل شد.

کشورهای عضو در مجموع بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان و یک چهارم اقتصاد جهانی را تشکیل می دهند.

این گروه عموما بر ژئوپلیتیک، همکاری اقتصادی و تجارت و توسعه چند جانبه تمرکز دارد و بر اساس اجماع، عمل می‌کند.

بریکس می‌گوید از زمان شکل‌گیری این گروه، بیش از ۴۰ کشور علاقه‌مند به پیوستن به آن هستند که شامل ایران، عربستان سعودی، امارات عربی متحده، آرژانتین، الجزایر، بولیوی، اندونزی، مصر، اتیوپی، کوبا، جمهوری دموکراتیک کنگو، کومور، گابن و قزاقستان بوده اند.

بیش از ده ها کشور در ژوئن، در گفتگوهای «دوستان بریکس» در کیپ تاون شرکت کردند و علاقه خود را به تغییر نظم جهانی و ارتقای موقعیت خود در آن نشان دادند. پس از همه گیری کووید، چندین قدرت دولتی از نظم جهانی انتقاد کردند چرا که کشورهای غربی به احتکار واکسن پرداخته بودند.

بسیاری از مدیران نفتی اکنون بر این باورند تحریم‌هایی که غرب علیه روسیه اعمال کرده است، مشارکت عمیق‌تر بین کشورهای عضو بریکس را تشویق کرده است.

راسل هاردی - مدیر عامل شرکت بازرگانی انرژی ویتول - در این باره اظهار کرد: نگاهی به بازارهای نفت امروز، نشان می دهد تحریم‌های غرب علیه روسیه موثر بوده اند و از این جهت موثر واقع شده اند که درآمدهای کم و بیش کمتری برای کالاهای روسی ایجاد می‌کنند. اما روی دیگر تحریم‌ها این است که پیوندهای قوی‌تری بین کشورهای بریکس ایجاد می‌کند که به نوبه خود نوعی نیروی متضاد، متضاد قطبی با سیاست غرب است.

اعتقاد عمومی بر این است که تحریم‌ها می‌تواند کشورهای بریکس را به یکدیگر نزدیک‌تر کند، به‌ خصوص پس از گسترش اخیر این گروه که چند تولیدکننده بزرگ نفت به آن اضافه شدند.

بریکس در ماه اوت، رسما از عربستان سعودی، امارات عربی متحده، مصر، ایران، آرژانتین و اتیوپی دعوت کرد تا به اعضای تمام وقت جدید این گروه تبدیل شوند و اعضای این گروه را از پنج کشور به ۱۱ کشور افزایش داد.

طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، در سال ۲۰۲۴، هنگامی که کشورهای جدید به بریکس ملحق می‌شوند، این بلوک ۳۷.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل خواهد داد و انتظار می‌رود این رقم در سال ۲۰۲۵ به ۳۷.۷ درصد و در سال ۲۰۲۸ به ۳۸.۵ درصد افزایش پیدا کند. همچنین جمعیت بریکس از ۳.۲ میلیارد نفر در حال حاضر، حداقل ۴۰۰ میلیون افزایش خواهد یافت که به طور قابل توجهی بیشتر از جمعیت ۸۰۰ میلیونی گروه هفت است.

گسترش بریکس همچنین به معنای آن است که این بلوک، بخش قابل توجهی از منابع طبیعی جهان را در اختیار دارد. کشورهای بریکس، حدود ۵۴۹۳ تن طلا دارند، در حالی که گروه هفت، ۱۷ هزار و ۵۲۷ تن طلا دارد.

در همین حال، کشورهای عضو گروه هفت شامل آمریکا و کانادا، به ترتیب ۲۰ درصد و شش درصد نفت جهان را تولید می‌کنند و روسیه، برزیل و چین مجموعا ۲۱ درصد نفت جهان را تولید می‌کنند. با پیوستن عربستان سعودی، امارات عربی متحده و ایران به این بلوک، سهم بریکس از تولید نفت به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت و به حدود ۴۱ درصد از تولید جهانی می‌رسد. به همین ترتیب، روسیه، ایران و چین سهم بریکس از تولید گاز را به میزان قابل توجهی افزایش خواهند داد. توسعه بریکس همچنین حضور این بلوک را در آفریقا، خاورمیانه و آمریکای لاتین افزایش خواهد داد.

بلوک موجود امیدوار است ائتلاف قوی تری از کشورهای در حال توسعه تشکیل دهد که بتوانند منافع جنوب جهانی را در سطح بین المللی افزایش دهند. انتخاب این که کدام دولت جدید در این گروه قرار گیرد، بسیاری را متعجب کرد، زیرا شش کشوری که برای پیوستن به بریکس، دعوت شدند، اشتراکات کمی دارند. به نظر می‌رسد این انتخاب بسیار خاورمیانه محور است که شاید به دلیل منابع قابل توجه کشورهای دعوت شده باشد.

سانوشا نایدو - محقق ارشد موسسه گفتگوی جهانی آفریقای جنوبی - در این باره گفت: این موضوع پیامدهای ژئواکونومیک، ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک دارد و احتمالا به تعمیق روابط بین کشورهای عضو فعلی بریکس و خاورمیانه منجر خواهد شد.

او همچنین به تصمیم انرژی محور برای گنجاندن این کشورها پرداخت و توضیح داد: علاوه بر روسیه، همه کشورهای اصلی بریکس، کشورهای غیر تولیدکننده انرژی هستند. آنها باید بتوانند اقتصاد خود را کارآمد کنند، اما نمی‌خواهند گرفتار آسیب‌های جانبی ثانویه تحریم‌ها شوند.

بر اساس گزارش اویل پرایس، فریدون فشارکی - رئیس شرکت مشاوره انرژی «فکتس گلوبال انرژی» - با اشاره به حضور رو به رشد بریکس، اظهار کرد: همه از تحریم‌های دولت آمریکا، خزانه‌داری آمریکا عصبانی هستند. بنابراین افراد می‌گویند آیا راهی برای ایجاد یک نیروی متقابل وجود دارد؟ تعادل گروه هفت یا گروه ۲۰؟ بریکس نامزد است.

طرح فعلی سهمیه‌بندی بنزین از ساعت صفر روز جمعه (۲۴ آبان‌ماه سال ۱۳۹۸) بر اساس مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران سه قوه، برای همه وسائل نقلیه بنزین‌ سوز آغاز شد.

سقف ذخیره سهمیه بنزین کارت‌های هوشمند سوخت برای مالکان خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌ها ابتدا شش ماه بود که به‌ دنبال گسترش ویروس کرونا در کشور و شرایط ویژه اعلام‌ شده برای مقابله با گسترش آن، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در اطلاعیه‌ای این سقف را به ۹ ماه تغییر داد؛ بنابراین سهمیه واریزی ماهانه خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌ها در صورت استفاده نکردن، حداکثر تا ۹ ماه در کارت‌های هوشمند سوخت قابل ذخیره خواهد بود.

وی افزود: تابستان امسال بدون اعمال هیچ خاموشی برنامه‌ریزی شده برق پایدار برای مشترکان تامین شد. برخی خاموشی‌های جزئی داشتیم که به دلیل برخی حوادث طبیعی بود که در اسرع وقت رسیدگی شد.

قراگوزلو با اشاره به همکاری صنایع تهران با صنعت برق، گفت: مدیریت مصرف در بخش صنعت اعمال شد و توانستیم با تدابیر لحاظ شده تابستان را پشت سر بگذاریم.

مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای تهران با بیان اینکه برای زمستان امسال برنامه‌ریزی خوبی برای تامین صورت گرفته است، گفت: ذخیره سازی سوخت به خوبی تاکنون انجام شده و این امر تا آذرماه ادامه خواهد داشت.

قراگوزلو با اشاره به قطعی‌های برق نقطه‌ای در تهران گفت: امسال در بخش خانگی با کمترین میزان خاموشی از تابستان عبور کردیم و به جز موارد محدودی که قطعی رخ داد و به سبب حوادث شبکه بوده، هیچ خاموشی برنامه ریزی شده در تهران نداشتیم.

وی با اشاره به تامین برق مترو تهران به ویژه مترو پرند گفت: از سال گذشته نشست‌هایی داشتیم و باید برای تامین برق مترو پرند، تقویتی را در یکی از پست‌های انتقال آن منطقه انجام دهیم. در خصوص تامین مالی اتفاقات خوبی افتاده و تامین برق اولیه انجام شده است تا مترو بتواند خدمت‌رسانی داشته باشد. تا قبل از اوج بار سال آینده تقویت پست انجام می‌شود که برق مطمئن و پایداری برای مترو پرند تامین شود.

انجام مذاکرات مثبت میان ایران و عربستان در حوزه پتروشیمی

وی اضافه کرد: ۲۰ سفیر در مراسم افتتاح هفدهمین نمایشگاه ایران پلاس حضور داشتند و طی دو روز گذشته سفیر عربستان سعودی از نمایشگاه بازدید کرد و از نزدیک در جریان تحولات پتروشیمی قرار گرفت و مذاکرات خوبی میان ایران و عربستان سعودی انجام شد که نتایج آن به زودی مشخص می‌شود.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان این‌که تعدادی از سفرای اروپایی نیز از نمایشگاه ایران پلاس بازدید کردند، تصریح کرد: محور مذاکرات انجام شده مبنی بر زمینه‌سازی صادرات محصولات پتروشیمی ایران به این کشورها تبادل خدمات فنی و مهندسی و صدور کاتالیست ایرانی بوده است.

وی با تاکید بر اینکه بازدید سفرا از نمایشگاه به این معناست که ایجاد فضای ارعاب تحریم علیه ایران دیگر خریدار ندارد، تصریح کرد: ایران و عربستان سعودی از ظرفیت‌های بالایی در بخش پتروشیمی و نفت برخودارند و انتظار توسعه روابط دو کشور را در این حوزه داریم.

شاهمیرزایی در خصوص همکاری ایران با روس‌ها گفت: ایران هم دریافت کننده خدمات و هم صادرکننده آن است. فعالان صنعت شیمیایی روس نیز تمایل به همکاری با ایران دارند.

ظرفیت ۱۱ میلیون تنی پلیمر ایران در پایان دولت سیزدهم

وی در زمینه ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی و ظرفیت تولید پلیمر تا پایان دولت سیزدهم اظهار کرد: ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی هم‌اکنون سالانه ۹۲ میلیون تن و تولید واقعی ۷۲ میلیون تن است. صنعت پتروشیمی ایران در سال ۱۴۰۰ تولید ۶۵.۴ میلیون تن را ثبت کرد و سال ۱۴۰۱ با ظرفیت نصب‌شده نزدیک به ۹۰ میلیون تن، ۷۰ میلیون تن تولید واقعی بود که فاصله میان ظرفیت نصب‌شده و تولید واقعی به دلیل تعمیرات اساسی، تأمین خوراک در فصل زمستان و درگیر بودن بیش از ۲۲ استان کشور با برودت هوا بود.

شاهمیرزایی با بیان اینکه هم‌اکنون نزدیک به ۸.۸ میلیون تن انواع پلیمر در کشور تولید می‌شود، اظهار کرد: بر اساس برنامه هفتم توسعه قرار است ظرفیت تولید پلیمر به ۱۹ میلیون تن افزایش یابد که تمام این ظرفیت از سوی بخش خصوصی اجرا خواهد شد. بر اساس برنامه‌ریزی انجام‌شده تا پایان دولت سیزدهم، ظرفیت تولید پلیمر به ۱۱ میلیون تن می‌رسد.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به توسعه سریع صنعت پتروشیمی از محصولات پایه به سمت انتهای زنجیره ارزش در دولت سیزدهم گفت: تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی شعار نیست؛ به‌عنوان راهبردی تخلف‌ناپذیر یک تکلیف، برنامه و وظیفه است که همکارانم با همه توان بر تحقق آن متمرکز شده‌اند.

وی با بیان اینکه برنامه هفتم توسعه در حوزه پتروشیمی از پیش‌تر آماده بود و برنامه هشتم توسعه نیز تدوین شده است، اظهار کرد: طرح‌های توسعه‌ای برای تکمیل زنجیره ارزش و ایجاد واحدهای جدید برای متنوع کردن سبد محصولات پتروشیمی ایران برنامه‌ریزی شده است. در آغاز انقلاب اسلامی محصولات انگشت‌شماری در صنعت پتروشیمی تولید می‌شد اما امروز ۵۵۰ گرید انواع محصول پتروشیمی در کشور تولید و به خریداران و مشتریان داخل و خارج عرضه می‌شود.

معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی با بیان اینکه پارسال عمده نیاز صنایع داخلی به محصولات پتروشیمی معادل ۱۰ میلیارد دلار تأمین شد، اظهار کرد: حرکت سریع و عمودی از محصولات پایه به سمت انتهای زنجیره ارزش صنعت شعار نیست؛ یک تکلیف، برنامه و وظیفه است و راهبردی تخلف‌ناپذیر است و همه همکاران من با همه توان برای دست یافتن به این راهبرد متمرکز شده‌اند.

راهبرد فروش اعتباری شرکت ملی صنایع پتروشیمی الگوی دیگر صنایع شد

شاهمیرزایی با تأکید بر اینکه تولید محصولات متنوع مورد نیاز صنایع مختلف در کشور در دستور کار شرکت ملی صنایع پتروشیمی است، گفت: بر اساس بررسی‌ها، ۶۳ درصد واحدهای صنایع تکمیلی مشکل تأمین سرمایه در گردش داشتند که شرکت ملی صنایع پتروشیمی با استفاده از سیاست فروش اعتباری محصولات به این شرکت‌ها کمک کرد و ده‌ها هزار میلیارد تومان از این طریق برای این صنایع تأمین شد.

وی با بیان اینکه بر این اساس، ۲۸ هزار میلیارد تومان محصول پتروشیمی به‌صورت اعتباری هدیه شرکت‌های پتروشیمی بر اساس تکلیف شرکت ملی صنایع پتروشیمی در پنج ماه اخیر بوده است که تحول بزرگی را در واحدهای تکمیلی ایجاد کرده است، گفت: در این مسیر، صنعت پتروشیمی شاگرد اول صنایع دیگر شد و قرار است این شیوه در دیگر صنایع الگو شود.

شاهمیرزایی با بیان اینکه تکمیل زنجیره ارزش به‌ عنوان برنامه‌محوری و اصل تخلف‌ناپذیر در دستور کار قرار دارد و همه بخش‌ها ملزم برای پیگیری آن هستند، اظهار کرد: باید در همه بخش‌های صنعت پتروشیمی از کاتالیست، آغازگر و جاذب‌ها تا کالا و تجهیزات و مراحل بهره‌برداری برای داشتن صنعتی پویا و چرخه کامل صنعت، خودکفا باشیم.

وی به توسعه دیپلماسی انرژی در دولت سیزدهم اشاره کرد و گفت: برنامه فعالیت در پتروشیمی‌های فراسرزمینی به جد پیگیری می‌شود و موفقیت‌های خوبی در این باره ثبت شده است. با گسترش روابط با کشورهای همسایه و همسو، دیگر کشورها خواستار تأمین کاتالیست‌ها و تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز از ایران شده‌اند.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی خاموشی فلرهای اندک در پتروشیمی‌ها و مدیریت کردن را از جمله برنامه‌های زیست محیطی‌ در دستور کار، عنوان کرد و افزود: بیش از نیمی از فضای صنعت پتروشیمی به فضای سبز اختصاص داده شده و پساب‌ها در مجتمع‌های پتروشیمی بازیافت و به‌ عنوان آب صنعتی در واحدها استفاده می‌شود.

امضای ده‌ها میلیارد دلار تفاهم‌نامه در راستای تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی

شاهمیرزایی  در ادامه با بیان اینکه امروز ظرفیت صنعت پتروشیمی ایران به ۹۲ میلیون تن در سال رسیده است، اظهار کرد: برای بومی‌سازی ۱۰۰ درصد کاتالیست‌های مورد نیاز صنعت پتروشیمی برنامه ریزی شده و سیاستی که در دولت سیزدهم در برنامه قرار گرفته حرکت به سمت تکمیل زنجیره ارزش است که در این زمینه ده‌ها میلیارد دلار تفاهم نامه امضا شده که به زودی یک‌به‌یک به قرارداد تبدیل خواهند شد.

وی با بیان اینکه صنعت پتروشیمی بالنده‌ترین صنعت دنیاست و در رتبه نخست قرار دارد، گفت: ظرفیت تولید این صنعت به همت متخصصان داخلی از مقدار بسیار کم در ابتدای انقلاب هم‌اکنون به بیش از سالانه ۹۲ میلیون تن افزایش یافته است. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی صنعت پتروشیمی ۱۰۰ درصد وابسته بود، اما امروز در بیشتر موارد از جمله کاتالیست‌ها، کالا و تجهیزات و مراحل راه‌اندازی و بهره‌برداری خودکفا هستیم.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی تصریح کرد: از سیاست‌های دولت مردمی امضای بیش از ده‌ها میلیارد دلار تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعت نفت بوده که بخشی از آن انجام و بخشی در حال انجام است. این سیاست در صنعت پتروشیمی هم دنبال و سرمایه‌گذاری‌های مطلوبی در این بخش می‌شود.

شاهمیرزایی با بیان اینکه برنامه هفتم توسعه در حوزه پتروشیمی از پیش‌تر آماده بود و برنامه هشتم توسعه نیز تدوین شده است، ادامه داد: طرح‌های توسعه‌ای برای تکمیل زنجیره ارزش و ایجاد واحدهای جدید برای متنوع کردن سبد محصولات پتروشیمی ایران برنامه‌ریزی شده است.

البته این نکته قابل توجه است که عوامل زیادی بر شدت انرژی تأثیر می‌گذارند، از جمله شرایط آب و هوایی، تفاوت‌های جغرافیایی، زیرساخت‌های اقتصادی و نوع صنایع موجود در کشورها که تأثیر قابل توجهی در یکسان نبودن کشورها از نظر شاخص شدت مصرف انرژی دارد.

تفاوت قابل توجه بین شاخص مصرف انرژی در ایران و متوسط جهانی از دو جهت قابل توجه است. مورد اول آن‌که پیش از این، توجه کمتری به بحث مدیریت مصرف انرژی در ایران شده است. اما از سوی دیگر، این نکته وجود دارد که می‌توان با در نظر گرفتن این پتانسیل برای کاهش مصرف انرژی با استفاده از مدیریت مصرف، تا حد قابل توجهی نیاز به توسعه منابع تولید انرژی از جمله نیروگاه‌ها به‌عنوان منابع تولید انرژی الکتریکی را کاهش داد.

این مسئله با در نظر گرفتن تفاوت قابل توجه بین هزینه تقریبی توسعه نیروگاه حرارتی همراه با خط انتقال (حدود ۱۰۰۰ دلار به‌ازای هر کیلووات) با هزینه ارزش معادل برای کاهش مصرف (حدود ۱۰۰ دلار به ازای هر کیلووات کاهش مصرف) تأمل‌برانگیزتر می‌شود.

با استفاده از روش‌های بهره‌وری انرژی و مدیریت مصرف که شامل ابزارها، تکنولوژی‌ها و رویکردهای مختلف است می‌توان مصرف انرژی را کاهش و کارایی انرژی را افزایش داد. در حال حاضر نیز اقداماتی در ایران در حال انجام بوده که در برنامه هفتم ارائه‌ شده توسط شرکت ساتبا، ۲۵ تراوات‌ ساعت انرژی با استفاده از مدیریت مصرف انرژی کاهش مصرف در نظر گرفته شده است که از این مقدار کاهش مصرف، مقدار ۲۰ تراوات‌ساعت به بخش ساختمان تعلق خواهد داشت. اما همچنان ضرورت پرداختن به موضوع مدیریت مصرف انرژی احساس می‌شود.

جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده، تکمیل سیکل از طریق احداث بخش بخار نیروگاه‌های گازی، ارتقای ناوگان نیروگاه‌های گازی و نوسازی ناوگان نیروگاه‌های بخاری کشور و همچنین نصب توربین انبساطی در ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز کشور می‌تواند کارایی انرژی را افزایش دهد. چرا که هر یک درصد افزایش متوسط راندمان تولید برق حرارتی، صرفه‌جویی دو میلیارد مترمکعبی مصرف گاز طبیعی و کاهش سه درصدی گازهای گلخانه ای را به همراه خواهد داشت.

گزارش‌های منتشرشده از روندهای جهانی، نشان می‌دهد که آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) هدف کاهش مصرف انرژی نهایی در سال ۲۰۵۰ از ۷۴۴ اگزاژول به حدود ۳۵۰ اگزاژول (به مقدار کمتر از مصرف فعلی دنیا) را با استفاده از بهره‌وری انرژی دنبال می‌کند. البته در کنار بهره‌وری انرژی، سیاست‌های افزایش برقی‌سازی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیز دنبال می‌شود که به این‌ منظور هزینه ۱۱۰ هزارمیلیارد دلاری را در نظر گرفته است. نکته قابل توجه اینکه از این مبلغ، بهره‌وری انرژی سهم ۳۴ درصدی را به خود اختصاص داده است.

در واقع بهره‌وری انرژی به مجموعه‌ای از اقدامات سیاستگذاری، تشویقی، قیمتی و قانونی و در نهایت اجرایی اطلاق می‌شود که نهایتاً منجر به کاهش شدت انرژی در کشور می‌شود. افزایش روزافزون رفاه اجتماعی، افزایش نسبی جمعیت و مکانیزه‌شدن بخش بزرگی از فرایندها در حوزه‌های مختلف منجر به افزایش تقاضا برای استفاده از تجهیزات و وسایل برقی شده که بی‌توجهی و عدم کنترل این رشد در بخش خانگی که مصرف‌کننده غیرمولد انرژی است، می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به حوزه انرژی و اقتصاد کشور وارد کند.

بنابراین عرضه محصولاتی که دارای استاندارد برچسب انرژی کارآمد هستند علاوه بر افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش هزینه‌های تولید انرژی، منجر به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی نیز می شود. مهم‌ترین مأموریت دستگاه‌های اجرایی ذیربط اعم از وزارت نیرو، وزارت صمت و سازمان ملی استاندارد در این راستا، خط مشی‌گذاری و برنامه‌ریزی برای گسترش عرضه و ایجاد تقاضا برای محصولات کارآمد با سطح مصرف انرژی پایین‌تر و بهره‌وری بالاتر بوده تا همگام با توسعه پایدار، هزینه‌های انرژی در بخش خانگی نیز کاهش یابد.

بنابراین به منظور تحقق مفاد مرتبط با ارتقای بهره‌وری انرژی برق در اسناد بالادستی و خط مشی‌های مصوب از جمله سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف، قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی و قانون مانع ‌زدایی از توسعه صنعت برق و نیز مفاد مرتبط با سند تحول دولت سیزدهم برای ارتقای بهره‌وری انرژی برق در کشور، برنامه ارتقای استانداردهای مصرف انرژی در تجهیزات برقی و لوازم خانگی با هدف کاهش ۳۰۰۰ مگاوات از تقاضای مصرف برق کشور طی چهار سال آتی در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است.

طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، صادرات نفت روسیه به چین و هند از ۴.۷ میلیون بشکه در روز در آوریل و مه، به ۳.۹ میلیون بشکه در روز در اوت کاهش یافت اما بیش از نیمی از کل حجم صادرات روسیه بود.

قیمت‌ بالاتر نفت در بازار جهانی و تخفیف‌های پایینتر برای گریدهای نفتی روسیه باعث شد با وجود کاهش ارسال محموله‌های دریابرد در اوت، درآمدهای صادراتی این کشور افزایش پیدا کند. قیمت نفت برنت در ماه میلادی گذشته، به محدوده ۸۰ تا ۸۵ دلار در هر بشکه صعود کرد و سپس اوایل سپتامبر، در پی تصمیم  عربستان سعودی و روسیه برای تمدید کاهش داوطلبانه عرضه نفت تا پایان سال ۲۰۲۳، وارد کانال ۹۰ دلار شد.

بنا بر داده‌های وزارت دارایی روسیه، میانگین قیمت گرید نفتی اورال در اوت، ۷۴ دلار در هر بشکه بود که نسبت به اوت سال ۲۰۲۲ اندکی کاهش داشت، اما بسیار بالاتر از سقف قیمت ۶۰ دلار تعیین شده توسط گروه هفت برای نفت روسیه و بالاتر از میانگین ۶۴ دلار و ۳۷ سنت در هر بشکه در ژوئیه بود. در مقابل، میانگین قیمت نفت برنت دریای شمال در اوت، ۸۶ دلار و ۲۰ سنت در هر بشکه بود.

در فاصله ژانویه تا اوت سال ۲۰۲۳، میانگین قیمت نفت اورال ۵۶ دلار و ۵۸ سنت در هر بشکه بوده است، در حالی که میانگین قیمت نفت اورال در مدت مشابه سال میلادی گذشته، ۸۲ دلار و ۱۳ سنت در هر بشکه بود.

بر اساس گزارش اویل پرایس، اوت، دومین ماه متوالی بود که قیمت فروش محموله‌های نفت روسیه به کشورهای خارج از اتحادیه اروپا که از خدمات بیمه و تامین مالی غرب استفاده می کنند، از سقف قیمت ۶۰ دلار تعیین شده توسط گروه هفت و اتحادیه اروپا فراتر رفت.

بر این اساس شناسه ملی ۵۱۹ واحد تولیدی پتروشیمی که بازگشت ارز حاصل از صادرات آن‌ها به میزان ۹۰ درصد تعهدات ارزی صادراتی به یک یا ترکیبی از روش‌های مندرج در بند (۱۳) ماده (۱) آئین نامه با سررسید ۴ ماه از تاریخ صدور پروانه صادراتی است، ۱۰ صادر کننده محصولات پالایشی که بازگشت ارز حاصل از صادرات آن‌ها به میزان ۱۰۰ درصد تعهدات ارزی صادراتی صرفا به صورت فروش حواله ارزی در سامانه نیما در بازه زمانی ۸۰ روز پس از صدور پروانه صادراتی است، ۵۵ صادر کننده محصولات پتروشیمی که بازگشت ارز حاصل از صادرات آن‌ها به میزان ۱۰۰ درصد تعهدات ارزی صادراتی صرفا به صورت فروش حواله ارزی در سامانه نیما در بازه زمانی ۸۰ روز پس از صدور پروانه صادراتی است و کد تعرفه‌های ۱۱۵ قلم کالای پتروشیمی که به استثنای واحدهای تولیدی پتروشیمی موضوع بند اول این مکاتبه کلیه صادر کنندگان این اقلام ملزم به بازگشت ارز حاصل از صادرات این کالاها به میزان ۱۰۰ درصد تعهدات ارزی صادراتی صرفا به صورت فروش حواله ارزی در سامانه نیما در بازه زمانی ۸۰ روز پس از صدور پروانه صادراتی هستند، اعلام شده است.

فهرست تعرفه های مشمول بازگشت ۱۰۰ درصد ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما در بازه زمانی ۸۰ روز پس از صدور پروانه صادراتی نیز در اینجا قابل مشاهده است.

گفتنی است پیش‌تر سازمان توسعه تجارت تاکید کرده بود که کلیه صادرکنندگان محصولات پتروشیمی، پالایشی، فولادی، فلزات اساسی رنگین و فرآورده­‌های نفتی مکلف به عرض ۱۰۰ درصدی ارز حاصل از صادرات خود در "سامانه نیما "طی ۸۰ روز پس از صدور پروانه صادراتی شده‌اند.

این قاعده از تاریخ ابلاغ آئین­ نامه اجرایی تبصره ۶، یعنی میانه آذر ماه سال قبل برای صادرات محصولات یاد شده اعمال شده است. در اصل بر اساس مصوب ششمین نشست کارگروه بازگشت ارز حاصل از صادرات، مهلت ایفای تعهدات ارزی حاصل از صادرات این محصولات از دهم فروردین امسال از چهار ماه به ۸۰ روز کاهش یافته است.

از بهار سال ۱۳۹۷ و همزمان با از سرگیری تحریم‌های آمریکا، دولت اعلام کرد که برای تامین نیازهای ارزی، صادرکنندگان موظف هستند که ارز حاصل از صادرات خود را در چارچوب چند روش مشخص به کشور بازگردانند. بر این اساس صادرکنندگان برای استفاده از تسهیلات صادراتی و البته جلوگیری از جرایم اقتصادی، باید ارز خود را در قالب تعهد ارزی به کشور بازگردانند.

جواد اوجی، وزیر نفت ایران در ۱۳ اوت اعلام کرد این دارایی‌ها مربوط به پول خرید میعانات ایران در اواخر دهه ۲۰۱۰ هستند و از سوی دولت کره جنوبی آزاد شده‌اند اما وزارت دارایی کره جنوبی درباره انتقال پول و پروسه مربوط به آن اظهارنظر نکرد.

یک منبع بانکی در سئول که اطلاع نزدیکی از مدیریت اموال ایران در بانک "ووری" و "بانک صنعتی کره" دارد، گفت: دستوری برای اقدام و آزادسازی این پول برای ایران وجود دارد اما ما نمی‌توانیم هنوز وضعیت انتقال آن را تائید کنیم.

روابط میان سئول و تهران پس از این که ایران، یک نفتکش شیمیایی با پرچم کره جنوبی را در سال ۲۰۲۱ در تنگه هرمز توقیف کرد، تیره شد.

فعالان صنعت پالایش محلی و تجارت نفت کره جنوبی، تلاش‌های سئول برای حل مشکل دارایی‌های مسدود شده ایران را تشویق کردند زیرا ایران زمانی تامین‌کننده نفت بسیار ارزشمند و شریک تجاری چهارمین اقتصاد بزرگ آسیا بود.

با این حال، تحلیلگران انجمن نفت کره جنوبی و همچنین معامله‌گران شرکت‌های پتروشیمی و پالایش نفت بزرگ این کشور می‌گویند تجارت آزادانه نفت ایران در بازارهای، مستلزم تغییرات قابل توجه در مسائل ژئوپلیتیکی است.

یکی از مدیران مواد اولیه در یک پالایشگاه بزرگ کره جنوبی که به دلیل ماهیت حساس موضوع، مایل نبود نامش فاش شود به پلاتس گفت: ما می‌خواهیم همین الان دست بکار شده و نفت خام و میعانات گازی ایران را خریداری کنیم اما این چیزی است که کسب و کارها و شرکت‌های خصوصی نمی‌توانند آن را حل کنند.

یک معامله‌گر میعانات در یک شرکت پتروشیمی کره‌ای گفت: حتی اگر این وجوه آزاد شوند، چیزی را تضمین نمی‌کنند و هنوز راه زیادی تا اجازه داده شود واردات نفت ایران، ازسرگرفته شود.

به گفته منابع صنعت پالایش و تحلیلگران کره جنوبی، هر چند پالایشگاه‌های کره جنوبی، چند سال است که به دلیل تحریم‌ها، خرید نفت خام ایران را متوقف کرده اند اما این دو کشور روابط اقتصادی و فرهنگی قوی دارند. پیش از تحریم‌ها، کره جنوبی یکی از سه مشتری بزرگ نفت خام ایران و بزرگترین خریدار آسیایی میعانات ایران بود.

یک معامله‌گر میعانات اظهار کرد: در شرایطی مثل حالا که تورم بالاست و عرضه اوپک پلاس محدود شده و قیمت نفت افزایش پیدا کرده، برای جریان آزاد و تجارت نفت ایران آرزو می‌کنید.

آمار شرکت ملی نفت کره نشان داد که کره جنوبی در سال ۲۰۱۷، حدود ۱۴۸ میلیون بشکه نفت و میعانات از ایران دریافت کرد و ایران به عنوان سومین تامین کننده بزرگ خوراک پالایشگاهی برای این کشور شناخته شد.

بر اساس گزارش پلاتس، پالایشگاه‌ها و شرکت‌های پتروشیمی کره جنوبی اعلام کرده‌اند که علاقه زیادی به نفت ایران به خصوص میعانات پارس جنوبی دارند که معمولا دو دلار در هر بشکه ارزانتر از میعانات دی اف سی قطر در بازار، معامله می‌شود.

انتهای پیام

خط لوله انتقال گاز تقویتی ۳۰ اینچ «دیزباد - تربت حیدریه» به طول حدود ۶۵ کیلومتر و با اعتبار ۱۴۵۰ میلیارد ریال در استان خراسان رضوی و با هدف افزایش و پایداری انتقال گاز به شهرهای این منطقه، همچنین گازرسانی به مصرف‌کنندگان عمده از جمله کارخانه فولاد تربت حیدریه و نیروگاه تولید برق راشد اجرا شد و به بهره‌برداری رسید.

براساس این گزارش، تا پیش از بهره‌برداری این خط لوله گاز تقویتی ۳۰، گاز شهرستان تربت حیدریه به‌وسیله یک خط لوله ۱۲ اینچ تأمین می‌شد اما با توجه به راه‌اندازی کارخانه فولاد تربت حیدریه، نیروگاه تولید برق راشد، توسعه شهرستان تربت‌حیدریه و متعاقب آن افزایش مصرف‌کنندگان خانگی و کارگاه‌های صنعتی کوچک، ضرورت داشت تا خط «دیزباد - تربت حیدریه» برای پاسخگویی به این نیازهای فزاینده احداث شود.

این پروژه از خط لوله ۴۸ اینچ شمال - شمال شرق منشعب و از حوالی روستای دیزباد پایین (واقع در جنوب جاده مشهد - نیشابور) آغاز شده و تا محدوده شهر تربت حیدریه ادامه دارد که با توجه به عبور خط لوله در نواحی کوهستانی و سخت‌گذر، اجرای مسیر دسترسی، حفرکانال‌ و لوله‌گذاری در مقاطعی از آن با سختی همراه بود با این وجود دست‌اندرکاران پروژه مفتخرند که نتایج تلاش آنها سبب گازرسانی به صنایع مهم منطقه از جمله کارخانه فولاد تربت حیدریه و نیروگاه سیکل ترکیبی راشد شده و فرصت‌های شغلی تازه برای جوانان منطقه فراهم کرده است.

هر بشکه نفت برنت با 77 سنت افزایش 73.97 دلار فروخته شد و هر بشکه نفت خام آمریکا با 71 سنت افزایش 68.98 دلار فروخته شد.

هر دو شاخص نفتی در روز چهارشنبه 1.5 درصد از ارزش خود را از دست داده بودند.

پس از اینکه آمارها امروز نشان داد، ظرفیت پالایشگاه‌های چین در ماه می نسبت به مدت مشابه سال گذشته 15.4 درصد افزایش یافته و دومین رکورد بالای خود را ثبت کرده است، بازارها را روند افزایشی به خود گرفتند.

مدیر اجرایی شرکت پترولیوم کویت (KPC) امروز گفت تقاُضای چین برای نفت در نیمه دوم سال با نرخ مطمئنی همچنان در حال افزایش است.

اما چشم‌انداز اقتصادی ضعیف تاثیرگذار بود، زیرا رشد تولید صنعتی و خرده‌فروشی چین در ماه می کمتر پیش‌بینی‌ها بود.

از دیگر عواملی که مانع از افزایش بیشتر قیمت نفت شد، نگرانی در مورد نرخ بهره بالا بهره است که سبب کندی اقتصاد آمریکا و اروپا و کاهش تقاضا برای نفت می شود.

بانک مرکزی آمریکا دیروز نرخ بهره این کشور را بدون تغییر حفظ کرد اما افزایش حداقل 50 درصدی هزینه‌های استقراض تا پایان سال را اعلام کرد.

در عین حال پیش بینی می‌شود، بانک مرکزی اروپا نیز به منظور مقابله با افزایش تورم، نرخ بهره را 0.25 درصد دیگر افزایش دهد؛ اما در مورد بانک مرکزی ژاپن نیز انتظار می‌رود، سیاست بیش از حد انبساطی خود را همچنان حفظ کند.

با این حال، تحلیلگران انتظار دارند که قیمت نفت تا پایان سال به علت کاهش تولید اوپک پلاس و عربستان همزمان با بالا رفتن تقاضا، افزایش یابد.