رحمانی افزود: دروغگویی کودکان و نوجوانان عمدتا ریشه در فریب و تظاهر دارد، چون کودکان و نوجوانان می خواهند با فرار از حقیقت به نوعی از خود دفاع کنند.

این مشاور مدرسه با بیان اینکه برای کشف انگیزه دروغگویی باید به دقت رفتار دروغ کودک و نوجوان زیر نظر گرفته شود، گفت: دروغگویی کودکان و نوجوانان ممکن است انگیزه‌های متفاوتی از جمله خودنمایی، به دست آوردن چیزی، جلب نظر دیگران، نشان دادن قدرت و یا ریشه در ضعف آنها داشته باشد.

وی با بیان اینکه دروغگویی ممکن است در اثر تقلید از بزرگسالان و تربیت غلط باشد، گفت: گاهی از اوقات دروغگویی برای سرپوش گذاشتن بر خطاها و اشتباهاتی است که کودکان و نوجوانان به علت کم تجربه بودن مرتکب می شوند و گاهی هم جهت بزرگ جلوه دادن خود و لاف زدن در بعضی از موقعیت‌ها و فعالیت‌های اجتماعی مثل ورزش، زورآزمایی، فرار از مجازات و جریمه شدن از سوی خانواده و مدرسه صورت می‌گیرد.

وی با تاکید بر اینکه داشتن توقع بیش از حد از کودکان و نوجوانان زمینه را برای ارتکاب آنها به دروغگویی فراهم می‌کند، توضیح داد: استمرار چنین عملی کم کم شخصیت آنها را شکل می دهد.

رحمانی با بیان اینکه دروغ برای کودکان و نوجوانان یک نوع فرار از حقیقت است، تاکید کرد: اگر کودک یا نوجوان خود را در خانواده فرد محترمی بداند و آزادی عمل داشته باشد، دلیلی ندارد با دروغ به خانواده‌اش خیانت کند. 

این مشاور مدرسه تصریح کرد: کودکان و نوجوانان با سختگیری‌های زیاد و با کتک خوردن از خانواده فاصله گرفته و از آنها دور می شوند، زیرا متوجه می شوند اگر راست بگویند تنبیه می‌شوند. 

رحمانی با بیان اینکه گرفتن آزادی کودک و محدود کردن او در کشیده شدنش به سمت دروغگویی تاثیر بسزایی دارد، تصریح کرد: دروغگویی بیشتر جنبه اکتسابی دارد و آموختنی است، زیرا انسان به طور فطری و ذاتی دروغگو نیست و دروغگویی را از محیط زندگی خود مانند خانواده، مدرسه و به طور کلی از  اجتماع می‌آموزد.

وی با بیان اینکه پایه و اساس دروغگویی در کودکان و نوجوانان از خانواده شروع می شود، تاکید کرد: کودکان و نوجوانان از سنین پنج تا شش سالگی از نظر رشد ذهنی به مرحله‌ای می رسند که به تدریج  می‌توانند حرف راست را از دروغ تشخیص دهند و از این دوره به بعد صفت دروغگویی در بعضی از آنها شکل می گیرد و گاهی بر اثر شدت زیاد به شکل بیماری در می آید که قسمتی از شخصیت نوجوانان و جوانان را تشکیل می‌دهد. 

وی در ادامه از تخیل به عنوان یکی از علل دروغگویی در کودکان و نوجوانان یاد کرد و افزود: در دوره کودکی و نوجوانی تخیل بسیار قوی است، بنابراین کودکان و نوجوانانی که از روی تخیل اقدام به دروغگویی می‌کنند، آنچنان محکم ابراز عقیده می کنند که گویی عینی و واقعی است . 

رحمانی از بی اعتمادی به عنوان یکی دیگر از علل دروغگویی در کودکان و نوجوانان یاد کرد و افزود: اگر کودک و نوجوان رازی را با یکی از والدین خود در میان بگذارد و از وی قول بگیرد که محرمانه بماند اما بعد از مدتی سایر افراد خانواده آن را بفهمند و به رخش بکشانند، این عمل موجب سلب اعتماد او می شود و کم کم به دروغ گویی تمایل پیدا می کند.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از علل دروغگویی کودکان و نوجوانان ریشه در ترس دارد، گفت: ترس از تنبیه شدن، تحقیر شدن، آبرو  و مورد بازخواست قرار گرفتن باعث می شود که فرد از گفتن حقایق سر باز زند و گرایش به دروغگویی در وی به شدت افزایش یابد. 

وی در ادامه با بیان اینکه گاهی کودکان و نوجوانان برای آزمایش والدین خود اقدام به دروغ گویی می کنند، گفت: گاهی اوقات نوجوان می خواهد والدین خویش را محک بزند، لذا به دروغ موضوعی را بیان می کند تا واکنش والدینش را مشاهده کند. چنانچه آنها حرفی نزدند او به مراد خویش رسیده است، ولی اگر با واکنش شدید آنها مواجه شود، می‌گوید شوخی کردم. 

رحمانی جلب توجه را یکی دیگر از دلایل دروغگویی در کودکان و نوجوانان عنوان کرد و گفت: بعضی از کودکان و نوجوانان که کمتر مورد توجه والدین و بزرگترها قرار می‌گیرند، ممکن است حرفی را به دروغ بیان کنند که باعث تعجب و جلب نظر دیگران شود و به این صورت در خود احساس رضایتمندی و تایید شدن کنند.  

رحمانی افزود: گاهی نیز کودکان و نوجوانان برای فرار از کار و مسئولیت های خود تظاهر به مریض شدن می کنند و به دروغ گفتن متوسل می شوند. مثلا تکالیفش را انجام نمی دهد و به معلمش می گوید مریض بوده است.

بد آموزی و تقلید از پدر و مادر، خواهر و برادر بزرگتر، همسالان و دوستان و ... از دیگر علل دروغگویی کودکان و نوجوانان است که رحمانی از آنها یاد کرد.

وی افزود: کشف علت یا علت‌های دروغگویی و اقدام در جهت رفع آنها، تقویت راستگویی، ایجاد آزادی در بیان احساسات و درک احساسات، ارضای نیازها، احترام به شخصیت، ایجاد آرامش، توجه به استعداد و توان افراد و... از جمله رفتارهایی است که اولیاء باید در مواجهه با دروغگویی کودکان و نوجوانان از خود بروز بدهند.

وی اشاره ای هم به بعضی از کارهایی که خانواده‌ها نباید در مواجهه با دروغگویی فرزندانشان انجام دهند داشت و گفت: خانواده ها به هیچ عنوان نباید در مقابل دروغگویی کودک، نوجوان و جوان واکنش غیراخلاقی و هیجانی از خود بروز داده، بلکه باید به طور منطقی با آن برخورد کنند.

رحمانی افزود: عدم درخواست از فرزندان برای تعریف جزء به جزء جریانات و ماجراها به طور دقیق برای پیشگیری از دروغ گفتن کودکان و نوجوانان به خانواده ها توصیه می شود، زیرا در این صورت اگر کودک یا نوجوان قسمتی از حقیقت را فراموش کند ممکن است به سر هم کردن و دروغ گفتن وادار شود. 

 وی با بیان اینکه بیماری دروغگویی را نمی توان با تحقیر، سرزنش، تهدید یا تنبیه درمان کرد، افزود: توصیه می شود خانواده ها برای جلوگیری از دروغگو بار آمدن فرزندانشان از کارهایی که اعتماد به نفس و شخصیت آنها را خدشه دار می کند پرهیز کنند و از مچ گیری و حالت بازجویی آنها صرف نظر کنند، چون  این کارها باعث می شود، آنها به دروغ متوسل شوند.

منبع: ایسنا

وی با بیان اینکه برخی کودکان تحمل باختن در بازی را ندارند، دلیل این امر این است که آن‌ها خودباوری و اعتماد به نفس پایینی داشته و احساس منفی درباره خود دارند که باید تلاش کرد تا اعتماد به نفس آنان بالا برود، ادامه داد: بنابراین اگر کودکی اینگونه رفتاری دارد که از برد و باخت نگران است او را با خواهر و برادر و همسالانش مقایسه نکنید. 

این کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی با بیان اینکه هرگز به‌ گونه‌ای با کودک بازی نکنید که همیشه برنده شود؛ بگذارید گاهی باختن را نیز تجربه کند و در آن زمان برد قبلیش را به او یادآوری کنید، افزود: بیشتر بازی‌های غیر رقابتی را در لیست بازی‌های کودک قرار دهید. 

حسینی فر تصریح کرد: بهتر است بی‌اهمیت بودن باختن را در روش الگویی به‌صورت عملی به او بیاموزید، مثلا در رقابتی با او ببازید و حالت عادی به خودتان بگیرید و از لذتی که از بازی برده‌اید خود را شاد نشان دهید. 

وی ادامه داد: اعتماد به نفس کودکان در نتیجه رفتار اطرافیان و والدین سرکوب شده و یا رشد می‌کند. والدین باید به کودکان فرصت انتخاب دهند و اجازه دهند بازی‌های گروهی انجام دهند. 

حسینی‌فر یادآور شد: لازم است در دعواهای کودکان با یکدیگر کمتر دخالت کرده و اگر از کودک اشتباهی سر زد باید به گونه‌ای رفتار کنیم که او احساس کند او را درک می‌کنیم و این گونه حس اعتماد به نفس کودک افزایش می‌یابد. 

این کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی بیان کرد: دعواهای بین فرزندان تقریبا برای تمام خانواده‌هایی که بیش از یک فرزند دارند، آشنا است. ما همیشه نگران درگیری‌ها و اختلاف بین کودکان هستیم، در صورتی که والدین باید بدانند که این اختلاف‌ها کاملا طبیعی است. 

وی ادامه داد: دعوا کردن با خواهر و برادر در خانه موقعیت مناسبی است که کودکان در آن مهارت‌های بسیاری می‌آموزند و در واقع کودکانی که خواهر و برادر ندارند از نعمت این موقعیت محروم هستند. 

حسینی فر اظهار کرد: در دعوای بین خواهر و برادرها، کودکان یاد می‌گیرند که همواره در اطراف آن‌ها افرادی هستند که از نظر سلیقه و عقاید با آن‌ها متفاوت هستند. کودکان در این درگیری‌ها چگونگی دفاع از حقوق خود و یا کنار آمدن با سلایق مختلف را یاد می‌گیرند. 

این کارشناس ارشد روان شناسی تربیتی بیان کرد: وقتی والدین هنگام دعوا به کودکان گوش زد می‌کنند که باید به خواهر و برادر بزرگ خود احترام بگذاری و در واقع باعث ایجاد حساسیت در کودکان نسبت به یکدیگر می‌شوند. 

حسینی فر ادامه داد:  خشونت روش خوبی برای حل مشکلات نیست و لازم است این مسئله را کاملاً به کودک فهماند. باید به کودک یاد داد که کتک زدن دوستان نه تنها کار درستی نیست، بلکه می‌تواند خطرناک نیز باشد. 

وی بیان کرد: حتی اگر کودکی خشن است و عادت به کتک زدن دوستانش دارد، بهتر است والدین، او را تهدید کنند که در صورت تکرار این عمل، تنبیه خواهد شد. 

حسینی‌فر ادامه داد: کودکان مهاجم، همواره بدون دلیل کودکان دیگر را آزار می‌دهند و در زمان برخورد با این کودک به نظر می‌رسد در بیشتر مواقع صحبت کردن با والدین کودکان مهاجم بی فایده است، چرا که در اکثر مواقع آن‌ها از فرزند خود دفاع خواهند کرد. 

این کارشناس ارشد روان شناسی تربیتی بیان کرد: والدین بهتر است به کودکان خود بیاموزند که در صورت حمله کودک مهاجم به جای درگیری با او از افراد بزرگتری که در کنار آنان هستند کمک بگیرند. 

حسینی ‌فر با بیان اینکه در این مواقع خوب است والدین کودک آسیب دیده یا مربی با کودک مهاجم گفتگو کرده و او را منع کنند، یادآور شد: در این صورت کودک مهاجم متوجه می‌شود که در صورت آزار کودکان با برخورد افراد بزرگتر مواجه است و نیز کودک آسیب دیده احساس دلگرمی می‌کند و اعتماد به نفس او ترمیم می‌شود. 

بزرگ کردن کودک مودب و حرف گوش کن نیاز به کمی صبر و تکنیک‌های رفتاری درست دارد، اگر می‌خواهید کودکتان مودب‌ترین بچه در اقوامتان باشد، حتما این بخش را مطالعه کنید.

آینه کودکتان باشید

شما آینه کودکتان هستید و او همیشه از شما می‌آموزد پس اگر می‌خواهید فرزندتان رفتارهای خوبی داشته باشد، ابتدا باید خودتان رفتار خوبی داشته باشید. کودکتان باید از شما احترام و ادب را بیاموزد بنابراین هنگام حرف زدن با او و دیگران ادب را در دستور کار خود قرار دهید.

کلمات مودبانه را به کودک یاد بدهید

از همان دوران کودکی به فرزندتان بیاموزید که با دیگران درست صحبت کند و از کلمات محترمانه‌ای در صحبت کردن خود استفاده نماید مثلا کلماتی مانند "لطفا" و "ممنون" را به او آموزش دهید و بگویید که به جای کلمه تو از شما استفاده کند و خودتان نیز در صحبت کردن از این لغات زیاد استفاده کنید.

احترام گذاشتن را به کودکتان بیاموزید

احترام گذاشتن به دیگران پایه و اساس ادب بوده پس اگر کودک مودب می‌خواهید از همان کودکی به او احترام به دیگران را بیاموزید. مثلا به کودکتان بگویید که به خاله یا عمه خود خاله جون یا عمه جون بگوید، هر زمان پدرش وارد خانه شد به استقبال او رفته و از جای خود بلند شود.

کودکتان را تحسین کنید

برای اینکه کودکتان را ترغیب به کارهای مودبانه نمایید، با دیدن کارهای خوب فرزندتان مثلا بلند شدن از روی صندلی برای دادن جای خود به یک فرد سالخورده و... از او تقدیر و تشکر کنید.

به کودک بیاموزید جرو بحث بیرون از خانه ممنوع

به کودکتان یاد دهید به هیچ عنوان در بیرون از خانه و در خانه دیگران با خواهر یا برادرش دعوا نکند. با او بیاموزید اگر اختلافی هم پیش آمد در خانه آن را مطرح کند و در جاهای دیگر حامی خانواده خود باشد.

اجازه گرفتن را به کودک یاد بدهید

به کودک خود بیاموزید که قبل از ورود به اتاقی که درب آن بسته است، اجازه ورود بگیرد و در بزند و بدون اجازه به هیچ اتاقی وارد نشود.

تشکر کردن را به کودکتان بیاموزید

به کودکتان احترام و تشکر را یاد دهید، مثلا به او بگویید بعد از غذا یا بعد از اینکه مورد لطف و محبت افراد قرار گرفت، از آن‌ها تشکر کند.

به او بگویید داد نزند

به کودکتان یاد دهید که به جای داد زدن و بلند صحبت کردن حرف‌های خود را منطقی و آرام بزند. مثلا وقتی او را صدا می‌زنید از دور نگوید بللللله چکارم داری بلکه نزدیک شما بیاید و بگوید بله مامان صدام زدین؟

برای او قصه بگویید

کودک شخصیت مثبت را دوست دارد، برای تقویت رفتار مودبانه کودک برای او داستان‌هایی را تعریف کنید که شخصیت‌هایی با رفتار خوب و بد دارند و از شخصیتی که دارای خصوصیات مثبت است، تعریف و تمجید نمایید.

به کودک خود بیاموزید حرف دیگران را قطع نکند

به فرزند خود یاد دهید که ابتدا منتظر تمام شدن حرف دیگران بماند و پس از تمام شدن آن، شروع به صحبت کند. گاهی باید این کار را به کودکتان تذکر دهید چرا که پریدن وسط حرف دیگران توسط کودکان به این دلیل است که اغلب بچه‌ها می‌خواهند افکار خود را بلافاصله ابراز کنند.

عملکرد ضعیف والدین، ورودی اطلاعات بزرگسالی در زندگی نوجوانی، ترس و تله رها شدگی، کوله بار کج کودکی، رنج روانی در کودکی برای مادر و فرزند، تعلیمات منفی رسانه ها، بازی های خشن و دنیای مجازی همه عواملی هستند که باعث آلودگی زبانی بچه های ما می شوند که در نهایت نیز با هر خشمی از ذهن به زبان می آیند.

*به فرزندانتان باج ندهید!

حال سوال می شود آیا فحاشی نشانه قوت است یا ضعف انسان؟ قطعا نشانه ضعف است وقتی زورمران نمی رسد که کاری را انجام دهیم یک طوری می خواهیم دلمان را با بدزبانی خنک کنیم. مهم این است که اگر فرزند کودک یا نوجوان شما، دانشجو و یا هر مقطع تحصیلی ناسزا می‌گوید به او باج ندهید.

اما برای رفع مشکل او باید ورودی این اطلاعات نادرست به فرزندانتان را شناسایی کنید آیا در خانه این کلیدواژه ها استفاده می‌شود یا مدرسه ، دانشگاه یا هر جای دیگری؟ ابتدا باید این منبع را پیدا کنید.

در هر حال فحاشی برای زیست نازیبا است، مثل غذای بدطعمی که ابتدا می خوریم بعد آن را بیرون می ریزیم. مرحله اول والدین باید به اعصاب خود مسلط باشند و مقابله به مثل نکنند. دوم این تهدید را تبدیل به یک فرصت برای بازسازی روابط خود وفرزندانشان کنند، کجای کار ایراد داشته که اینطور شده؟ درواقع به این سوال پاسخ دهند که کجا مشکل داشته که کار به اینجا رسیده است؟ پس از شناسایی منبع اصلی با تسلط به خود سعی بر رفع مشکل کنند و بدانند که این مشکل نیز چون خیلی مسائل دیگر قابل حل است.