استعفای رئیس آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا در سایه تصمیمات جنجالی ترامپ

زمینه استعفای مت هاپسون

آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) از دهه ۱۹۶۰ مسئول اجرای برنامه‌های کمک خارجی ایالات متحده، از جمله حمایت از توسعه اقتصادی، بهداشت، و آموزش در کشورهای در حال توسعه بوده است. با این حال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، پس از آغاز دومین دوره ریاست‌جمهوری خود در ژانویه ۲۰۲۵، این آژانس را هدف انتقادات شدید قرار داد و آن را «هدر‌دهنده منابع مالی» و «ابزاری برای بنیادگرایان کم‌عقل» توصیف کرد.

ترامپ با حمایت ایلان ماسک، مشاور ارشد خود در اداره کارایی دولت (DOGE)، دستور تعلیق فعالیت‌های USAID و مسدود کردن کمک‌های خارجی را صادر کرد. این تصمیمات منجر به اخراج هزاران نفر از کارکنان سازمان‌های بشردوستانه و توقف بسیاری از برنامه‌های این آژانس شد.

در این میان، مت هاپسون، که از سال ۲۰۲۳ رهبری USAID را بر عهده داشت، تحت فشار فزاینده‌ای قرار گرفت. گزارش‌ها حاکی است که دو مقام ارشد این آژانس، وورهیس و مک‌گیل، به دلیل عدم ارائه اطلاعات طبقه‌بندی‌شده به نمایندگان وزارت کارآمدی دولت (تحت نظارت ماسک) به مرخصی اجباری فرستاده شدند. این فشارها و فضای پرتنش، هاپسون را به استعفای ناگهانی سوق داد.

دلایل استعفای هاپسون

استعفای مت هاپسون نتیجه ترکیبی از عوامل سیاسی، سازمانی، و فشارهای مستقیم دولت بود:

1. فشار دولت برای انحلال USAID: تصمیم دولت برای برچیدن USAID، که به گفته او «منابع مالی آمریکا را در پروژه‌های غیرضروری هدر می‌دهد»، فضای کاری را برای مدیران ارشد این آژانس غیرقابل‌تحمل کرد. هاپسون، به‌عنوان رئیس، با کاهش بودجه، توقف برنامه‌ها، و اخراج گسترده کارکنان مواجه شد که اجرای وظایفش را عملاً غیرممکن ساخت.

2. تعلیق و اخراج کارکنان: موج اخراج‌ها و تعلیق مقامات ارشد USAID، از جمله به دلیل عدم همکاری با درخواست‌های وزارت کارآمدی دولت، نشان‌دهنده دخالت مستقیم دولت در امور این آژانس بود. این اقدامات اعتماد کارکنان به رهبری و آینده سازمان را تضعیف کرد و احتمالاً هاپسون را به این نتیجه رساند که ادامه کار بی‌فایده است.

3. انتقادات سیاسی و عمومی: تصمیمات دولت برای توقف کمک‌های خارجی با اعتراضات گسترده‌ای از سوی دموکرات‌ها و سازمان‌های بین‌المللی مواجه شد. سناتور بن شاتس در بیانیه‌ای اظهار داشت که انحلال USAID «میلیون‌ها نفر را از کمک‌های نجات‌بخش محروم می‌کند و اعتبار جهانی آمریکا را به خطر می‌اندازد». این انتقادات فشار روانی و سیاسی بر هاپسون را افزایش داد.

4. نقش ایلان ماسک: توییت‌های ایلان ماسک، که استعفای هاپسون را تأیید و از تصمیمات ترامپ حمایت کرد، نشان‌دهنده نفوذ او در این تحولات بود. ماسک در توییتی نوشت: «USAID دیگر نیازی به فعالیت ندارد. منابع باید به داخل آمریکا برگردند!» این اظهارات فضای عمومی را علیه مدیران USAID تشدید کرد.

واکنش‌ها به استعفا

استعفای هاپسون واکنش‌های متفاوتی را برانگیخت. دموکرات‌ها و سازمان‌های بشردوستانه این اقدام را نشانه‌ای از فروپاشی کمک‌های خارجی آمریکا دانستند و هشدار دادند که توقف فعالیت‌های USAID می‌تواند به بحران‌های انسانی در کشورهای فقیر منجر شود. در مقابل، حامیان ترامپ، از جمله ماسک، استعفای هاپسون را گامی در جهت «تمرکز منابع مالی بر اولویت‌های داخلی آمریکا» توصیف کردند.

کاربران پلتفرم X نیز نظرات متفاوتی داشتند. یکی از کاربران نوشت: «استعفای رئیس USAID نتیجه سیاست‌های درست ترامپ برای جلوگیری از هدررفت بودجه است.» در مقابل، کاربر دیگری اظهار داشت: «انحلال USAID یک فاجعه برای کمک‌های بشردوستانه است. این تصمیم فقط به ضرر مردم جهان تمام می‌شود.»

پیامدها و آینده USAID

استعفای هاپسون و اقدامات دولت عملاً USAID را در آستانه انحلال قرار داده است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که برنامه‌های این آژانس در آفریقا، آسیا، و خاورمیانه متوقف شده و هزاران نفر از کارکنان آن اخراج شده‌اند. این تحولات نگرانی‌هایی را درباره تأثیرات بلندمدت بر روابط بین‌المللی آمریکا و وضعیت کشورهای وابسته به کمک‌های USAID ایجاد کرده است.