پیشنهاد عبدالله گنجی برای اضافه شدن اعضای کنگره به مذاکرات | تحلیل

به گزارش خبرنگار سهندخبر، با انتشار یادداشتی در کانال تلگرامی خود نوشت: 

‏مرحله کارشناسی مذاکرات از چهارشنبه شروع می‌شود، برای گرفتار نیامدن در برجام دیگر، چند پیشنهاد/یادآوری که قابل شدن هستند:

در مرحله راست‌آزمایی هرگز نباید آمریکا جایگزین آژانس شود. خدشه به استقلال ماست.
‏
اجرای توافقات باید نقد-نقد و دو به دو باشد.
‏
آمریکا به حقوق و قواعد بین‌المللی معتقد نیست. بنابراین، تضمین ما باید عقب‌نشینی پایاپای از تعهدات، بدون هزینه جدید باشد.
‏
اگر تحریمی در هسته‌ای لغو می‌شود، نباید بعدا به تحریم‌های موشکی، منطقه‌ای و حقوق‌بشری اضافه شود.
‏
ما با حاکمیت آمریکا مذاکره می‌کنیم. نباید از تحریم‌های کنگره در مذاکرات شانه خالی و دیوار بلند آن را نشان دهند. تحریم کنگره (مثل قانون داماتو) اساسی است. اگر لازم است نمایندگان کنگره به مذاکرات اضافه شوند.
‏
بدون باز شدن سوئیفت  بر روی ما، لغو بقیه تحریم‌های اقتصادی سرکاری است.

۱. زمینه و انگیزه های پیشنهاد گنجی

عبدالله گنجی از منتقدان سیاست های جمهوری اسلامی است و معمولاً دیدگاههای اصلاح طلبانه دارد. پیشنهاد او برای حضور اعضای کنگره در مذاکرات احتمالاً با این انگیزه ها همراه است:

• کاهش تمرکز قدرت در مذاکرات: گنجی ممکن است معتقد باشد که حضور کنگره میتواند تصمیم گیریها را شفافتر و دموکراتیک تر کند.

• جلوگیری از یکجانبه گرایی دولت آمریکا: برخی از تصمیمات دولت آمریکا (مثل خروج ترامپ از برجام) بدون مشورت گسترده با کنگره گرفته شد. حضور کنگره شاید تعهدات آمریکا را پایدارتر کند.

• افزایش فشار بر ایران برای انعطاف پذیری: اگر کنگره در مذاکرات نقش داشته باشد، ممکن است مواضع سختگیرانه تری نسبت به کاخ سفید اتخاذ کند، که این میتواند ایران را تحت فشار بیشتری قرار دهد.

۲. واکنش های احتمالی در ایران

• موافقان: برخی از اصلاح طلبان و دیپلمات های سابق ممکن است از این ایده استقبال کنند، چون معتقدند مشارکت نهادهای دموکراتیک آمریکا میتواند به ثبات توافق ها کمک کند.

• مخالفان: محافظه کاران و اصولگرایان احتمالاً این پیشنهاد را رد خواهند کرد، چون کنگره را نهادی ضدایرانی می دانند که بارها تحریم ها را تشدید کرده است. همچنین، آنها ممکن است این پیشنهاد را تلاشی برای تحت فشار قرار دادن ایران تفسیر کنند.

۳. چالش های عملی پیشنهاد

• تفاوت ساختار سیاسی آمریکا و ایران: در آمریکا، کنگره نقش کلیدی در تصویب توافق ها دارد (مثل برجام که نیاز به رأی سنای آمریکا داشت)، اما در ایران، نهادهای غیرانتخابی مانند شورای عالی امنیت ملی و رهبری تعیین کننده هستند. این عدم تقارن ممکن است باعث پیچیدگی در مذاکرات شود.

• ریسک طولانی شدن مذاکرات: اگر کنگره مستقیماً درگیر شود، ممکن است اختلاف نظرهای داخلی آمریکا باعث تأخیر در فرآیند شود.

• مسئله اعتماد: ایران به دلیل سابقه تحریم های کنگره، ممکن است تمایلی به حضور نمایندگان آن در مذاکرات نداشته باشد.

۴. تأثیر بر روند مذاکرات

• اگر کنگره دخیل شود: ممکن است هر توافقی نیاز به تصویب قانونی داشته باشد، که این شانس تثبیت توافق را افزایش می دهد، اما احتمالاً خواسته های سختگیرانه تری مطرح خواهد شد (مثل محدودیت های موشکی یا منطقه ای).

• اگر کنگره نادیده گرفته شود: ریسک لغو توافق در آینده (مثل برجام ۲۰۱۸) همچنان وجود دارد، چون کنگره میتواند با تصویب تحریم های جدید، تعهدات دولت را خنثی کند.

۵. جمع بندی

پیشنهاد گنجی نشان دهنده تلاش برای یافتن راه حلی پایدار در مذاکرات است، اما با موانع سیاسی و ساختاری جدی روبهروست. از یک سو، مشارکت کنگره ممکن است به توافقی بادوامتر منجر شود، اما از سوی دیگر، می تواند مذاکرات را پیچیدهتر کند یا حتی به بنبست بکشاند. در نهایت، موفقیت این ایده به تمایل دو طرف برای انعطاف پذیری و یافتن مکانیزم های جدید اعتمادسازی بستگی دارد.