زیباترین بازار غرب ایران؛ بازار تبریز

کلان شهر تبریز که بیشتر به عنوان قطب اقتصادی منطقه آذربایجان ایران شناخته می‌شود، از لحاظ گردشگری یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران است. شهر تبریز باوجود آثار تاریخی فراوان، طبیعت ناب و معماری شهری جذاب، یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری در سراسر جهان است.

یکی از آثار مهم این شهر دیدنی، بازار تبریز است. این بازار سرپوشیده از شهرتی جهانی برخوردار است که بازدید از آن به شدت توصیه می‌شود.

بازارگردی در بازار تبریز

بازار تبریز یکی از بزرگ‌ترین بازارهای سرپوشیده جهان و جزو زنده‌ترین بازارهای تاریخی ایران به شمار می‌رود که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار که شامل مجموعه‌ای از ساختارهای مختلف اجتماعی است، در میان بازارهای ایران منحصربه‌فرد است.

سازه‌های آجری پیوسته، طاق‌ها و گنبدهای بلند بازار، کثرت تیمچه‌ها، استقرار تعدادی مدرسه و مسجد و سبک طراحی حجره‌ها، همگی از وجود نمونه‌ای عالی از محیطی تجاری در کنار زندگی اسلامی حکایت دارند.

بازار تبریز با بیش از پنج هزار مغازه، دارای تعداد زیادی مسجد و مدرسه و سرا است که از آن جمله می‌توان به بازار امیر، بازار حلاجان، راسته کهنه، بازار حاج محمد حسین، صفی، بازار امیر ابوالحسن، سرای حاج میرزا علی نقی، تیمچه حاج صفرعلی، تیمچه و دالان میرزا شفیع اشاره کرد که در این میان تیمچه مظفریه و راسته قیصریه از زیباترین بخش‌های بازار هستند.

بازار تبریز با کوچه‌پس‌کوچه‌های متعدد و پیچ‌درپیچ که سال‌ها تاریخ و خاطره را با خود یدک می‌کشد، با دیوارهای آجری قدیمی، درهای چوبی قهوه‌ای، مردمان مهربان، بافت سنتی و قدمت طولانی، گردشگران زیادی را در طول سال به شهر تبریز می‌کشاند. پس اگر گذرتان به این بازار افتاد، ضمن قدم‌زدن و لذت‌بردن از معماری جذاب آن می‌توانید کالاهای درجه یک و عالی مانند محصولات چرمی، پارچه، فرش دستباف، آجیل، صنایع دستی و... را با قیمت‌های خوب و مناسب تهیه کنید. برای اینکه با بزرگ‌ترین اثر ثبت جهانی ایران آشنا شوید، این مقاله را از دست ندهید.

بازار سرپوشیده تبریز با مساحتی بالغ بر یک کیلومتر مربع، وسیع‌ترین مجموعه به‌هم‌پیوسته آجری در دنیا است که از ۵,۵۰۰ حجره، ۲۰ راسته، ۲۵ تیمچه و ۳۵ سرا، مدرسه، حمام، مسجد و کاروان‌سرا تشکیل شده است و از نظر قرارگیری تمام این بخش‌ها در کنار هم، در میان بازارهای ایران همچون نگینی می‌درخشد.

به‌طور کلی، ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎی ﺑﺎزار تبریز شامل ﺟﻤﻊ‌آوری، ﺗﻮزﻳﻊ و ﺧﺮده‌ﻓﺮوشی می‌شود. اجناس مختلفی در این بازار به فروش می‌رسد که مهم‌ترین آن‌ها فرش دستباف، کیف و کفش چرم، محصولات گیاهی و دارویی، ادویه، پارچه و... است که بیشتر حال‌وهوای بازارهای سنتی را دارد و در آن از وسایل پیشرفته امروزی مثل موبایل و کامپیوتر خبری نیست.

ویژگی‌های درخور توجه بازار تبریز

با توجه به اینکه مسجد جامع و مدارسی نظیر مدرسه صادقیه در این بازار وجود دارند، در مناسبت‌هایی همچون ایام نوروز یا عزاداری رمضان و محرم، کارکردهای اقتصادی بازار به حاشیه می‌روند. بازار تبریز با فرارسیدن ماه محرم سیاه‌پوش می‌شود و اغلب بازاری‌ها از هشتم تا دوازدهم محرم مغازه‌های خود را می‌بندند. تیمچه مظفریه به‌عنوان مرکز اصلی عزاداری‌ها، پذیرای بیشترین تعداد دسته‌های عزاداری است. در کنار عزاداری، اهالی بازار به پخش نذری‌هایی مثل چای، خرما، کلوچه و... بین عزاداران حسینی می‌پردازند. آیین عزاداری در بازار تبریز در فهرست آیین‌های ملی ثبت شده است.

مجموعه بازار تاریخی تبریز از بخش‌های مختلفی مثل حجره، کاروان‌سرا، تیمچه، دالان، بازار، میدان، راسته بازار، چهار سوق، بازارچه، دروازه، مسجد، کتابخانه، پل بازار، بقعه، مدرسه، زورخانه، حمام، موزه، خانه و غیره تشکیل شده است.

بازار تبریز نمونه جذابی از معماری باشکوه ایرانی است. این بازار زیبا با مساحتی در حدود ۱ کیلومتر مربع، بزرگ‌ترین بازار جهان به شمار می‌رود. عرض این بازار ۴ الی ۵ متر و ارتفاع آن ۵ الی ۶ متر است. سقف بازار تبریز از گنبدهای آجری تشکیل شده است که روزنه‌هایی در آن وجود دارند. این روزنه‌ها علاوه بر تامین نوری ملایم برای بازار، وظیفه تهویه را نیز بر عهده دارند. بزرگ‌ترین گنبد بازار، گنبد تیمچه امیر است و تیمچه مظفریه زیباترین معماری بازار را دارد. ناگفته نماند پروژه بازسازی بازار تبریز در سال ۲۰۱۳ برنده جایزه معماری آقاخان شده است.

بازار بزرگ تبریز، بازاری است متشکل از راسته بازارها، تیمچه‌ها، کاروان سراها، دالان‌ها، مدارس و مساجد، بازارچه‌ها و گرمابه‌های متعدد. راسته‌بازارها معابر اصلی بازار هستند و توسط راسته‌های فرعی به هم وصل شده‌اند. در فضای بین راسته‌ها، تیمچه‌ها و سرای‌ها قرار دارند. بیشتر تیمچه‌ها و سرای‌ها از ۳ طبقه ساخته شده‌اند. یک طبقه برای انبار، طبقه‌ای دیگر برای کسب و کار و بالاترین طبقه برای استراحت. از بازارچه‌های مهم بازار تبریز می‌توان به بازار امیر، بازار بلور فروشان، بازار شیشه‌گر خانه، بازار فرش و بازار کفاشان اشاره کرد.

برای بازدید از بازار تبریز نیاز به پرداخت هزینه نیست و می‌توانید به صورت رایگان از بازار بزرگ تبریز دیدن کنید. این بازار به جز تعطیلات رسمی، در باقی روزها از صبح تا حوالی ۱۰ شب، پذیرای بازدیدکنندگان است. ۲ الی ۵ ساعت زمان خوبی برای بازدید از بازار تبریز است. البته اگر قصد خرید دارید، پیشنهاد می‌کنیم ۱ روز کامل را به بازار تبریز اختصاص دهید.